Kale Duinen wandeltocht

Route-informatie,
Kale Duinenwandeltocht Appelscha
4 november 2023

Het dorp Appelscha is een dorp in de gemeente Ooststellingwerf met ca. 4700 inwoners en wordt voor het eerst genoemd in 1247. De uitgang “sche” betekent bos, vandaar de naam Appelscha of in het Stellingwerfs Appelsche.
Oorspronkelijk behoorde het dorp tot het vroegere graafschap Drenthe. Het bestond eeuwenlang slechts uit een klein aantal boerderijen rond de Boerestreek (waar de startlocatie van deze wandeltocht is). De Boerestreek heette voorheen Hoog-Appelscha.
Daarnaast bestond Appelscha uit de buurtschappen Aekinga, Terwischa en De Bult. Het dorpje had veel last van het verstuivende zand uit de nabij gelegen duinen, het zogenoemde Aekingerzand of in de volksmond de Kale Duinen.

Vanaf 1827 breidt het dorp met de komst van duizenden Friese arbeiders ten behoeve van de turfwinning uit en ontstaat het huidige dorp. Door de grote Friese immigratie is Appelscha een Friestalig dorp geworden in een omgeving waar verder Stellingwerfs gesproken wordt.
Het dorp ligt aan de rand van het 61 km² grote Nationaal Park Drents-Friese Wold. In de zomermaanden zorgen de Opsterlandse Compagnonsvaart (als onderdeel van de zogenoemde Turfroute), het Openluchttheater De Koele, het attractiepark Duinen Zathe en de Boerestreek-markten voor veel bezoek.

De route.
De wandeltocht start vanuit het oude hart van Appelscha, de Boerestreek. De routes (25 en 40 km), gaan door de Kale Duinen richting Zorgvlied. Waar voor beide afstanden de eerste rust is.
Zorgvlied is een dorp in de gemeente Westerveld in Drenthe. In 2021 had het 175 inwoners, het heeft zijn naam te danken aan een - nu verdwenen - villa “Zorgvlied”. De villa werd gebouwd door een ver familielid van de beroemde admiraal De Ruyter en werd voltooid in 1862. In 1879 werd het verkocht en door de nieuwe eigenaren “Huize Zorgvlied” genoemd. De villa werd in 1930 gesloopt.

De 40 km route maakt een lus door buurtschap Boschoord en het Doldersummerveld en keert daarna terug in Zorgvlied voor een tweede rust. In Boschoord staat “Hoeve Boschoord”, een zorgcentrum voor mensen met een verstandelijke beperking, die om diverse redenen zijn vastgelopen in de maatschappij.
Het Doldersummerveld is een uitgestrekt vochtig heidereservaat binnen het Nationaal Park Drents-Friese Wold, in eigendom van Het Drentse Landschap. In de zuidoosthoek van het terrein bevindt zich een uitkijktoren. Maar liefst 111 soorten broedvogels komen op dit heideterrein voor. Hiervan staan er 20 bekend als ernstig bedreigd. Ook kraanvogels tonen de laatste jaren opmerkelijke belangstelling voor dit veld.

Na Zorgvlied gaan beide routes via het Canadameer, in de volksmond Kannedemeer, naar de volgende rust in buurtschap Canada. De buurtschap is vernoemd naar een boerderij, Hoeve Canada. Zo genoemd omdat het zo afgelegen lag.
Het meer is een voormalige zandafgraving waar in 1960 zand is gewonnen voor de aanleg van de N381. Het is rond met middenin een eiland en is een geliefde plek voor recreanten. Het heeft op sommige plekken een diepte van meer dan dertig meter. Hierdoor is het op die plekken gevaarlijk voor zwemmers. In het verleden zijn verscheidene personen verdronken.
Honden en paarden mogen niet in het meer komen. Omdat dit toch veel gebeurde is in de nabijheid een zogenoemde Spartelvijver aangelegd.
Beide routes keren via de buurtschappen De Bult, Terwischa (voorheen Oud-Appelscha, het Bezoekerscentrum Drents-Friese Wold is hier gelegen) en Aekinga (vroeger was hier een jongensinternaat) terug naar de startlocatie in Appelscha.